SAYFA 75

“Türk kültürü” ve “Batı kültürü” kelime gruplarının size çağrıştırdığı kelimeleri aşağıya yazınız ve arkadaşlarınızla paylaşınız.

Türk kültürü: Türk toplumuna ait maddi ve manevi değerlerin tümü. Yaşam tarzı, giyim, her türlü davranış ve anlayış biçimi, gelenek ve görenekler...

Batı kültürü: Batı toplumlarının yaşam biçimi, Batı'nın bilim, sanat, felsefe anlayışı vb.

1.    Kültürler arası etkileşimin nedenleri nelerdir?

Kültürler arası etkileşimin nedenleri:

a) Coğrafi etmenler

b) ekonomik etmenler

c) dini etmenler

e) milli ve etnik etmenler

2.    Bilgi birikiminizi kullanarak Türk kültürünün tarih boyunca hangi kültürlerden etkilendiğini söyleyiniz.
Türkler, Hun ve Göktürk devletleri zamanında (5-7. yüzyıllar) Çin uygarlığından ve kültüründen etkilenmiştir. Uygurlar zamanında bu etki iyice artmış, Türkler Çin kökenli Mani ve Buda dinlerini benimsemişlerdir.

Onuncu yüzyıldan itibaren Türklerin Müslüman olmasıyla Arap ve İran kültürlerinin etkisi görülmeye başlar. Bu etki, Türklerin yazı dillerini bile değişmelerine, Arap alfabesini kullanmalarına kadar varır. Türk İslam kültürünün temel kaynağı İran yani Fars kültürüdür. Çünkü Türkler İslam kültürünü daha çok İranlılardan almışlardır.

Osmanlı döneminde de Arap ve İran kültürünün etkileri devam etmiştir.

Tanzimat’tan önce Türklerin kültür etkileşimlerinin temel nedeni “din’’di. Tanzimat’la birlikte Batı kültürünün etkisine girilmiştir. Batı kültürüne yönelmede din değil, bilim, sanat, modernizm gibi faktörler etkili olmuştur.F


3.    Kültürel hayatın şekillenmesinde gazetelerin yeri ve önemi nedir?

Kültürel hayatın şekillenmesinde gazetenin önemli bir rolü vardır. Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle iletişim araçları çoğalsa da (televizyon, internet vb.) toplumsal bilinçlenmede gazete önemli bir iletişi aracıdır. Gazete aracılığıyla yerel, ulusal ve evrensel her türlü bilgi ve olay okuyucuya ulaşır. Bu nedenle kültür hayatındaki gelişmelerde de gazetenin rolü büyüktür.

SAYFA 76

1. Metne göre, hangi tür romanları tercüme etmemeliyiz? Neden?
Metne göre aşk ve benzeri bireysel konuları işleyen romanları tercüme etmemeliyiz.

2. Metnin ana düşüncesini belirleyiniz.
“Çevirisi yapılacak eserlerin toplumu nasıl etkileye­ceği düşünülmelidir.”

3. Çevirilerin, Batı’dan yapılmasının sebebi nedir?
Her alanda ileri bir seviyeye yükselmiş olmasından dolayı Batı’dan çeviriler yapılmaktadır.

4. “İlim ve fen için ihtiyacımız gün gibi aşikâr olup daha çok hikâye çevirilerine de muhtacız.” cüm­lesini açıklayınız. Yazar, İlmî eserlere ve hikâyeye olan ihtiyacı niçin bir tutmuştur?
Bilim ve tarih konulu hikâyelerin çevrilmesi ile oku­yucu aydınlanacak, yeni gelişmelerin farkında ola­caktır. Hikâyelerde tarihi konuların olması da okuyu­cunun geçmişi daha iyi kavrayıp yorumlamasını ve bugünkü yolunu çizmesi için faydalı olacaktır.

5. Tercümesi yapılacak hikâyeler hangi türdendir? Niçin?
Tercümesi yapılacak hikâyeler üç türlüdür:
Kötü ahlakı yeren, iyilikleri öven hikâyeler
Bir tarihi olayı ibret verecek şekilde anlatan hikâyeler
Her insanın bilmesi gereken bilimsel konuları içeren hikâyeler
Tanzimat Döneminin sosyal, siyasi ve kültürel yapısıyla ilgili hazırladığınız sunumu arkadaşlarınızla paylaşınız.
Tanzimat Döneminin sosyal, siyasi ve kültürel yapısı ile ilgili çıkarımlarınızı maddelendirerek defterinize yazınız.

“Doğu’ya yaptığım önceki bir seyahatte, bir Fransız aşçıya sahip bulundukları, Parisli birkaç kadının resimlerini gösterdikleri ve Le Figaro (Lö Figaro) gazetesine abone oldukları için saf kimselerin medeni Türkler dediği Türklerden bazılarını görmüştüm. Genç Türkiye'nin bu numuneleri, itiraf ederim ki üzerimde müsbet bir intiba bırakmamışlardır. Onlar soydan, do­ğuştan, eğitimden gelen kendi kusurlarına bizim bütün kusurlarımızı da eklemişlerdi; böylece de her türlü kusur ve kabahatin epeyce zengin bir koleksiyonunu üzerlerinde toplamışlardı. ”

6. Yukarıdaki metin, Fransız arkeolog Georges Perrot (Corç Perıt)’ın 1861’de Anadolu'ya yaptığı seyahatin hatıralarından bir parçadır. Hayal gazetesinden alınan metni ve Fransız arkeologun izlenim­lerini birlikte değerlendirerek Tanzimat sonrasında Batı kültüründen etkilenmenin daha çok hangi yönde olduğunu belirtiniz.
Arkeolog Perrot'ın anlattıklarına göre Türkler, Tan­zimat döneminde Batı’nın daha çok yaşam biçimin­den ve kültüründen etkilenmiştir. Perrot, Batı'nın kendine özgü yaşam biçiminin Türk toplumuna hiç­bir faydası olmayacağını ifade etmiş, aynı zamanda  Türklerin kültürel yapısını bozduğunu dile getirmiştir.

7. “Tanzimat Döneminde ‘toplum için sanat’ anlayışı ile eserler verilirdi.” cümlesi doğru bir yargıyı mı ifade etmektedir? Niçin?
Tanzimat döneminin birinci dönem sanatçıları (Namık Kemal, Şinasi, Ziya Paşa, Ahmet Mithat Efendi, Ah­met Vefik Paşa...) toplum için sanat anlayışıyla eser yazmışlardır. İkinci dönme yazarlardan Recaizade Mahmut Ekrem, Araba Sevdası adlı romanında toplumsal bir konuyu dile getirmiştir. Aynı sanatçı, şiirlerinde bireyseldir. Samipaşazade Sezai, esaret konusunu işlediği romanı olan Sergüzeşt’te toplumcu bir anlayışta olmasına rağmen genel olarak sanat sanat içindir anlayışıyla eserler vermiştir. Abdülhak Hamit Tarhan ise hem şiirlerinde hem de tiyatro eserlerinde bireyseldir.

8. “Sanat, toplum içindir.” görüşünü savunanlar hangi sanat akımının temsilcileridir?
“Sanat, toplum içindir.” anlayışı ile eser veren Tanzimat sanatçılarını aşağıdaki noktalı yerlere yazınız.
Sanat toplum içindir anlayışını savunan birinci kuşa­ğın çoğu romantizmin etkisindedir. Recaizade Mah­mut Ekrem ve Samipaşazade Sezai ise romantizm­den realizme geçişi sağlamışlardır.
Namık Kemal, Şinasi, Ziya Paşa, Ahmet Mithat Efendi, Ahmet Vefik Paşa, gibi sanatçılar toplum için sanat anlayışına sahiptirler.

 

 

1. Ali Suavi’ye göre toplumsal iletişimin sağlanmasında gazeteler hangi görevleri üstlenmiştir?
GAZETE
“Bir devlet ve milletin yeniden canlanması gazete­lerle olur. Çünkü herkes, başkasına zarar vermeye­cek fikir ve bilgisini gazeteye yazıp bastıracağından âlimlerin bilgisi, bazı kişilerin uydurduğu sözler her­kese bildirilir; muhtaç ve zulme uğramışların hâlleri ilan edilince herkesin gayretinden, yardımından fay­dalanılır. İşte bu sebepten, gazetesi çok olan memleketlerde hiçbir şey gizli tutulmaz. İlim kimseden esirgenmez ve muhtaçların sıkıntısı sürekli olmaz.” cümleleri gazetelerin toplumsal yaşamdaki görevle­rini anlatmaktadır.


2. Aşağıdaki kelimelerin karşılıklarını metne göre belirleyip noktalı yerlere yazınız.
Mektep (okul): Öğrenci: 
Mektep (okul): Gazete Öğrenci: Okuyucu, halk

3. Metnin özgün hâli, divan edebiyatı metinlerinde gördüğümüz süslü ve anlaşılmaz yazı diline mi, Tanzimat Döneminde yaşayan halkın rahatlıkla anlayabileceği konuşma diline mi daha yakındır? Neden?
Metnin özgün hâli, divan edebiyatı metinlerinde gör­düğümüz süslü ve anlaşılmaz yazı diline daha ya­kındır.

ETKİNLİK 4

Gazetelerin Görevleri ile İlgili Ali Suavi’nin Düşünceleri	Gazetelerin Görevleri İle İlgili Benim Düşüncelerim
Gazeteler devlet ve mil­letin iç işlerini, günlük işlerini; yabancıların niyetlerini, âdetlerini, sırlarını, hazırlıkları­nı yazıp yayımlar. Bu sebeple ortaya çıkmış veya çıkacak hâlleri herkes bilir ve ona göre hareket eder.	Kendi düşüncelerinizi ya­zınız.
b. İki görüş arasındaki benzerlikleri buraya yazınız.

 

Kitabınızın 30. sayfasında bulunan “Vazife ve Mesuliyet (Had ve Hak)” başlıklı bil­gilendirici makalenin de gazete yazısı olmasından yola çıkarak Tanzimat Döneminde gaze­tenin işlevlerini söyleyiniz.
Bu metin ile “Vazife ve Mesuliyet (Had ve Hak)” baş­lıklı makaleden yola çıkarak Tanzimat dönemindeki gazeteciliğin amacının  hukuk, sosyal yaşam, siyaset gibi alan­larda ortaya çıkan yeni kavramları ve anlayışları hal­ka öğretme, halkı bilinçlendirme olduğunu söyleyebiliriz.

1. Metnin beşinci paragrafındaki “hükümetin uyarıları” sözüyle anlatılmak istenen uyarılar neler olabilir?
“Hükümetin uyarıları” sözüyle devletin her türlü faa­liyeti, açıklamaları ve halka duyurmak istedikleri anlatılmak istenmiştir.

SAYFA 77
1.    Demokratik yaşamda gazetelere düşen görevler nelerdir? Gazeteler, bu görevlerini yerine getirirken nelere dikkat etmelidir?

Demokratik düzende insanların haber alma ve bilgi edinme hakları vardır. Gazeteler de insanlara bu hizmeti sunan iletişim araçlarından biridir. Demokrasinin gereği olarak gazeteler tarafsız yayın yapmalı, gerçekleri olduğu gibi aktarmalıdır.. Gazetelerin yayıncılık ve habercilik hakları kısıtlanmamalıdır.

 

2.    Bir kültürün diğerinden etkilenmesi nasıl olur? Açıklayınız.

Bir milletin, başka bir milletin kültüründen etkilenmesinin nedenlerini sıralayacak olursak

Coğrafi yakınlık etkili olur.

İki millet arasında ticari ve ekonomik ilişkiler var­dır.

İki millet arasındaki din ve inanç bağları da kültür etkilenmesine neden olur.

Etnik bakımdan yakınlık

Milletlerden biri daha modern bir seviyededir.

a.    Kültür etkileşiminin olumlu ve olumsuz yönleri üzerinde arkadaşlarınızla tartışınız. Ortak kararla belirlediğiniz olumlu ve olumsuz yönleri defterinize yazınız.

Kültür etkileşiminin olumlu yönleri:

Toplumların birbirilerini tanımalarına katkı sağ­lar.

Sanatsal etkinliklerin ya­yılmasını sağlar.

Evrensel kültür değer­lerinin ortaya çıkmasını sağlar.

Sosyoloji biliminin araş­tırma alanlarını genişle­tir.

Kültürel etkileşim ken­diliğinden ve toplumun kabulü ile gerçekleşirse yararlı olur.

 

Kültür etkileşiminin olumsuz yönleri:

Bilinçsiz kültür etkileşimi toplumun sosyal yapısını bozar

Kültür etkileşimiyle ortaya çıkan davranış ve anlayışlar, mevcut kültür değerlerine ve inançlara uymazsa, kültür çatışması meydana gelir.

Yerli kültürü yaşayanlar ile yeni kültürü yaşatmak isteyenler arasında çeliş­kiler görülür.

Kültür etkileşiminde zor­lama olursa sosyal kaos yaşanır.

b.    Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatına ait eserlerde kültür değişiminin daha çok hangi yönleri ele alınmıştır?

Günlük hayatla ilgili yönleri ele alınmıştır. Batı'nın ilmi, yenilikçi düşünceleri değil, giyim tarzı, eğlence anlayışı, yemek kültürü, eşya zevki üzerinde durulmuştur.

3.    Tanzimat Döneminin edebiyatımızdaki yeri ve önemi nedir? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

Tanzimat Dönemi birçok alanda Batı'ya yönelmenin yaşandığı bir dönemdir. Askeri, siyasi, ekonomik vb. alanlarda Batı'daki gelişmeler takip edilmiş, Osmanlı Devleti'nin gerilemesinin önüne geçilmeye çalışılmıştır. Edebiyat alanında da birçok yenilikler görülür. Batı'dan roman, hikaye,tiyatro, makale vb türler girmiştir. Gazete bu dönemde toplum hayatımıza girmiş, edebi eserlerin halka daha çabuk ulaşmasını sağlamıştır.  Şiirde divan edebiyatı geleneği terk edilmeye çalışılmış, içerikte değişiklikler yapılmıştır.

4.    Tanzimat Dönemi sanatçıları hangi sanat, edebiyat ve düşünce akımlarından etkilenmişlerdir?

Birinci dönem sanatçıları aydınlanma felsefesi ve pozivitizmin yanı sıra klasisizm ve romantizm gibi düşünce edebiyat akımlarından etkilenmişlerdir. İkinci kuşak sanaçılar ise realizm ve natüralizmden etkilenmişlerdir.

5.    Tanzimat Döneminin genel özelliklerini maddeler hâlinde defterinize yazınız.

I. DÖNEM TANZİMAT EDEBİYATI (1860 - 1876)

♦      Bu dönem. 1860 yılında ilk özel gazete olan Tercüman-ı Ahval’in çıkarılmasıyla başlar ve 1876’ya kadar devam eder.

♦      Bu dönemde sanatçılar Fransız edebiyatını örnek almışlardır.

♦      Bu dönem edebiyatçıları aynı zamanda politikacı­dırlar. Edebiyatı düşüncelerini yaymak için bir araç olarak kullanmışlardır.

♦      Bu dönemde “sanat toplum içindir” anlayışı be­nimsenmiştir.

♦      Dilde sadeleşme anlayışını benimsemişlerdir; ama tam anlamıyla uygulamaya koyamamışlardır.

♦      Roman, öykü, gazete, makale, eleştiri, tiyatro gibi edebiyat türleri ilk kez edebiyatımıza girmiştir.

♦      Edebiyatımıza “hak, adalet, özgürlük, eşitlik, vatan, millet" gibi kavramlar girmiştir.

♦      Hece ölçüsüyle yazmayı savunmuşlar; ancak aruzla yazmayı sürdürmüşlerdir.

♦      Divan edebiyatı nazım şekilleri kullanılmış; ama içe­rikte değişiklik yapılmıştır.

♦      Sanatçılar çok yönlüdür: Şair, yazar, çevirmen, siya­setçi, devlet adamı...

♦      Bu dönemdeki eserler taklit olduğu için teknik ba­kımdan zayıftır. (Romanın akışı kesilip okuyucuya bilgi verilmesi gibi)

♦      Olaylar genellikle günlük yaşamdan ve tarihten alın­mıştır. Bunun yanında aşk ve bireysel konular, alaf­rangalık özentileri de işlenmiştir.

♦      Roman ve hikâyelerde kişiler tek yönlüdür. İyiler hep iyi, kötüler hep kötüdür. Eserin sonunda iyiler müka­fat, kötüler ceza görürler. Bu da romantizm akımının etkisi dolayısıyladır.

♦      Eserlerde mekan İstanbul'dur. Olayın anlatımında dil yalın, betimlemelerin olduğu yerlerde ise sanat­lıdır. Betimlemeler, olayın akışı içinde eritilmediğinden yalnızca bir süs öğesi olarak kalmıştır.

♦      Olayların çoğu rastlantılar sonucu gelişir.

♦      Nesirde noktalama işaretleri kullanılmaya başlan­mıştır.

♦      Tiyatroya bu dönemde büyük önem verilmiş, çokça eser yazılmıştır.

♦      “Görücü usulü ile evlilik, cariyelik, yanlış Batılılaşma, mirasyedilik" gibi konular ele alınmış, bu tür konular eleştirilerek toplum eğitilmeye çalışılmıştır.

♦      Bu dönemde "klasisizm" ve “romantizm” akımının etkileri görülmüştür.

 

II. DÖNEM TANZİMAT EDEBİYATI (1876-1896)

♦      İkinci dönem Tanzimat edebiyatı 1876 yılından Servet-i Fünun edebiyatının kuruluşuna kadar (1896) devam eder.

♦      “Sanat sanat içindir” anlayışı benimsenmiştir.

♦      Bu dönem sanatçıları Batı'yı biraz daha iyi tanımış ve eserlerine yansıtmışlardır.

♦      II. Abdülhamit'in siyasal baskıları yüzünden şiirde bireysel, karamsar konular işlenmiştir.

♦      Birinci dönemdeki dilde sadeleşme anlayışı terk edilmiş, daha ağır bir dil ve sanatlı söyleyiş kullanıl­mıştır.

♦      Bu dönemde (birinci döneme göre) gazete önemini yitirmiştir.

♦     Divan edebiyatı nazım şekilleri terk edilmeye başlanmış, Batı şiir biçimleri kullanılmıştır.

♦    Aruz ölçüsü kullanılmış, bazı şiirlerde hece ölçüsüne de yer verilmiştir.

♦    Şiirin konusu genişletilmiştir. “Güzel olan her şeyin" şiire girebileceği benimsenmiştir.

♦    Bu dönemde tiyatro eserleri oynanmak için değil, okunmak için yazılmıştır. (Abdülhak Hamit Tarhan)

♦    Bu dönemde roman ve öykü teknik bakımdan birinci döneme göre daha gelişmiştir.

♦    Bu dönem sanatçılarından Muallim Naci, Divan edebiyatını savunmuştur.

♦    Tıpkı 1. dönem olduğu gibi kölelik ve cariyelik bu dönemde de işlenen konular arasındadır.

♦    Servet-i Fünun şiirine örnek olmuşlardır.

♦    Bu dönemde roman ve öyküde “realizm" ağır basmaya başlamıştır.
SAYFA 78

CEVAPLAR AŞAĞIDADIR

1.    Aşağıdaki cümlelerin başına yargı doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

( ) Tanzimat Dönemi, Batı kültürünün ve edebiyatının etkisi ile şekillenmiştir.

( ) Edebiyatımızda Yenileşme Dönemi, 1789 Fransız İhtilali ile başlar.

( ) Tanzimat Döneminde halkın roman, hikâye, tiyatro gibi türlerle tanışması Batı edebiyatından yapılan çevirilerle olmuştur.

2.    Aşağıdaki cümleyi uygun sözcükle tamamlayınız.

......................, Tanzimat Döneminin ilklerini - ilk gazete, tiyatro, makale, şiir çevirisi

ve noktalama işaretlerinin ilk kez kullanımı - gerçekleştiren sanatçıdır.

3.    Aşağıdaki kavram ve dönemlerden birbiriyle ilgili olanları eşleştiriniz.
4.    “Bazı edebiyat tarihçileri Tanzimat Dönemini iki bölüm hâlinde değerlendirir. Bu değerlendirmeye göre birinci dönemin önde gelen sanatçıları Şinasi, Ziya Paşa, Namık Kemal; ikinci dönemin en ünlü simaları ise Recaizade Mahmut Ekrem ve Abdülhak Hamit Tarhan ve Samipaşazade Sezai’dir. İki dönem ‘tema, dil, sanat anlayışı’ gibi konularda farklılıklar gösterir. ”

Yukarıdaki paragrafta sözü edilen Tanzimat Edebiyatının bölümleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A.    Birinci dönemin sanatçıları “Sanat, toplum içindir.” anlayışı ile eserler vermişler, ikinci dönem sanatçıları ise bireysel konulara yönelerek “Sanat, sanat içindir.” görüşünü benimsemişlerdir.

B.    Divan şiirinin kurallarını yıkmaya çalışan ancak bunu başaramayan birinci dönem sanatçıları şiirin içeriğinde yenilikler yapmışlardır.

C.    İkinci dönem sanatçıları şiirlerinde genellikle bireysel konuları işlemişler; biçimce klasik şiirden farklı, yeni eserler vermişlerdir.

D.    Birinci dönem eserlerinde realizmin, ikinci döneme ait olanlarda ise klasisizm ve romantizmin izleri görülmektedir.

E.    Birinci dönemde halkın anlayacağı sade dilin kullanılmasına gayret edilmiş, ikinci dönemde ise dilde sadeleşme hareketi önemsenmemiştir.

5.    ‘Tanzimat Edebiyatı sanatçılarının ne yaptıklarından çok, ne yapmak istedikleri önemlidir. Halk için yazmaya çalışmışlardır ama halk kökenli değillerdir. Bir yandan divan edebiyatının estetik anlayışından zevk alır, öte yandan Batı edebiyatının ürünlerine yönelirler. Yetiştikleri ortam gereği eskiden kopamazlar ama onu sürekli eleştirirler. Şiirlerinde farklı konulan eski biçimde işlerler.”

Bu parçanın bütününde Tanzimat Edebiyatı sanatçıları hangi açıdan eleştirilmektedir?

A. Halkı gereği gibi tanımamaları    B. Düşünceleri ile eylemlerinin birbirini tutmaması

C. Eski anlatım biçimlerini sürdürmeleri D. Belirli konu kalıplarının dışına çıkmamaları

E. Divan edebiyatına tutkun olmaları

(ÖYS-1996)

6.    Tanzimat Dönemi Edebiyatı, niçin modern Türk edebiyatının ilk devri olarak kabul edilmektedir?

 

 

CEVAPLAR

,

Günümüz Türk edebiyatında kullanılan birçok türün ilk örnekleri Tanzimat Döneminde verilmiştir. Dilde sadeleşme çalışmaları ilk olarak bu dönemde yapılmıştır. Bu nedenlerle Tanzimat Dönemi Türk edebiyatı modern Türk edebiyatının ilk devri olarak kabul edilmektedir.

II. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Soruları

SAYFA 79
1.    Aşağıdakilerden hangisinin roman türünde eseri yoktur?

A) Ahmet Mithat Efendi    B) Şemseddin Sami    C) Namık Kemal

D) Abdülhak Hamit Tarhan E) Samipaşazade Sezai

2.    Muallim Naci’nin, Recaizade Mahmut Ekrem’in eleştirilerine cevap niteliğinde yazdığı eser, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Talim-i Edebiyat    B) Zemzeme    C) Demdeme

D) Pejmürde    E) Tahrib-i Harâbât

 

3.    “Batı’dan yeni görüşler ve kavramlar getirdi. İlk özel gazeteyi çıkardı. Nesir dilimizi oluşturdu. Noktalama işaretlerim ilk o kullandı. İlk tiyatro eserim yazdı. Atasözlerimizi ilk kez o derleyip yayınladı. İlk şiir çevirisini o yaptı. Kısacası Türk okuyucusunun ufkunu genişletti.”

Parçada sözü edilen sanatçımız aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yusuf Kâmil Paşa   B) İbrahim Şinasi Efendi C) Ahmet Vefik Paşa

D)    Ahmet Mithat Efendi    E) Ahmet Cevdet Paşa

4.    Edebiyatımızda ilk tarihî romanın adı ve yazan aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat, Şemsettin Sami   B) Cezmi, Namık Kemal

C)    Haşan Mellah, Ahmet Mithat Efendi    D) İntibah Namık Kemal

E)    Araba Sevdası, Samipaşazade Sezai

5.    “XIX. yüzyılda Türk edebiyatı Batı ile tanıştı ve yeni türlerde eserler verilmeye başlandı.”

Cümlede sözü edilen bu yeni türler aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tiyatro, şiir, eleştiri    B) Anı, söylev. Karagöz    C) Makale, mesnevi, tarih

D)    Öykü, orta oyunu, fıkra E) Roman, tiyatro, öykü

6.    Aşağıdakilerden hangisinde tür yönünden aynı olan Tanzimat Dönemi eserleri bir arada verilmiştir?

A)    Cezmi, Zavallı Çocuk, Yeniçeriler

B)    Çok Bilen Çok Yanılır, Takdir-i Elhan, Makber

C)    Celalettin Harzemşah Eşber, Cimri

D)    Kamus-ı Türkî, Hürriyet, Diyojen

E)    Karabibik, Letafet, Zemzeme

7.    Tanzimat Dönemi sanatçıları hangi edebî akımlardan etkilemnişlerdir?
Romantizm, klasisizm, realizm

8.    Tanzimat Dönemi sanatçıları tiyatro türüne niçin özel bir önem vermişlerdir?
Halkı eğitmek amaçlanmış, halkın bilinçlenmesinde tiyatro araç olarak kullanılmış. (1. dönem Tanzimat edebiyatında)

9.    Aşağıdaki cümlelerin başına yargılar doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazımz.

(D ) Abdülhak Hamit Tarhan, manzum tiyatro eserlerinde hece veznini de kullanmıştır.

(Y ) Edebiyatımızın en ünlü mersiyelerinden kabul edilen “Makber” Ziya Paşa’ya aittir.

(D ) Muallim Naci, Recaizade Mahmut Ekrem’in kendisine yaptığı eleştirilere cevap olarak “Demdeme” adlı eseri yazmıştır.

(Y ) “Gülnihal, Kara Bela, Celaleddin Harzemşah ve Zavallı Çocuk” Namık Kemal’in şiir türünde eserleridir.

(Y ) Noktalama işaretleri ilk kez Şemsettin Sami tarafından kullanılmıştır.

( D) Tanzimat Dönemi sanatçıları divan edebiyatına karşı çıkmışlar fakat bu edebiyatın nazım biçimlerini kullanmışlardır.